به طور کلی اصول و ویژگی شهرهای اسلامی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- درونگرایی: عموم فضاهایی معماری و شهری تحت تأثیر عواملی از جمله خصوصیات محیط طبیعی، به صورت درونگرا ساخته شده اند، یعنی فضاهای کالیدی پیرامون و گرداگرد فضای باز مستقر شده اند.
- برونگرایی: برخی فضاهای معماری مانند آرامگاهها، فضاهای کالبدی درون باغ ها به صورت برونگرا ساخته شده اند. به واقع پیروی از این اصل در شرایطی محقق است که بنا در میان فضای سبز باشد.
- منظم بودن شکل فضای باز اصلی: بسیاری از واحدهای معماری و شهرسازی به سبب عواملی از جمله نحوه توسعه و شکل گیری ارگانیک شهر، فاقد زمینی با شکل هندسی و منظم است. در این روش با قرار دادن فضاهای خدماتی در نتهای نامنظم زمین، فضای باز مرکزی به شکل منظم در می آمد.
- خوانایی: به این معناست که عناصر شهری به خوبی گویای کار کرد و موقعیت خود باشند، قلعه، مناره، گنبد.
- وزن: تکرار یک عنصر موجب پیدایش ریشم می شود. وجود وزن در سیمای شهر موجب وضوح الگوی فضایی مورد استفاده در عناصر شهری میشود.
- وحدت و تنوع: سیمای خارجی شهر از نظر جنس، بافت، ارتفاع و حجم عناصر نسبت به هم از تعادل و وحدت برخوردار است، وجود عناصری با ارتفاع متمایز موجب پیدایش تنوع و دلپذیری می شود.
- عظمت گرایی: برای عظمت بخشیدن به فضای مهم شهری ابعاد و تناسبات فوق انسانی به کار می رفته است (سلطان‌زاده؛ 1374).
- انسجام فضایی
- ترکیب امتزاج میدان ها با عناصر فعال مانند بازار، مسجد جامع و مراکز محلات.
- ایجاد ترکیبی متحد و متجانس از نظر کالبدی و فضایی میان مجموعه شهر، محلات در مرکز شهر . . قرارگیری مرکز محله در مسیر با تقاطع دو یا چند گذار اصلی.
- ارتباط قوی مسجد جامع با سایر عناصر مرکز شهر - نقش حیاط مسجد به صورت روابط فضایی میان گذرهای دو سری مجد - قرار گیری فضاهای شهری به صورت میدان، تکیه، حسینیه و حیاط ماجد در گذر اصلی. - نقش عمده گذر های اصلی و نقش آنها در پیوند دادن محلات که مناطق شهر (توسلی؛ ۱۳۸۱).
- سلسله مراتب عبوری
طراحی اصولی از نظر سلسله مراتبی آن است که حرکت سواره را بر سلسله مراتبی استوار کنند. کاهش تدریجی دسترسی از پخش کننده محلی تا فضای دسترسی به چند واحد مسی تأثیر و با حضور وسایل نقلیه در محیط مسی را کم می کند توسلی؛ ۱۳۶۸).
- اصل تقارن
- رعایت اعتدال
- انعکاس مفهوم است: از طریق تقویت کانون های اجتماعی در مرکز محله و میادین شهری که منجر به افزایش روابط اجتماعی و در نتیجه وحدت اجتماعی میشود.
درباره این سایت